Martwa Natura

Duży obraz – martwa natura – wisiał na ścianie, nad dziecięcym łóżkiem Lilki Elbaum w Łodzi. To była pierwsza rzecz, jaką widziała, kiedy się budziła, i ostatnia, zanim zasnęła.Ten obraz wisiał w tym samym miejscu, być może od czasu, gdy budynek został po raz pierwszy zamieszkany pod koniec lat 90. XIX wieku. Do wojny zamieszkiwały go rodziny żydowskie, następnie podczas wojny niemiecka rodzina, a po wojnie żydowska rodzina Lilki. W rezultacie więc ten obraz stał się cichym świadkiem tragicznej historii łódzkich Żydów. Wiecej poniżej.

Duży obraz – martwa natura – wisiał na ścianie, nad dziecięcym łóżkiem Lilki Elbaum w Łodzi. To była pierwsza rzecz, jaką widziała, kiedy się budziła, i ostatnia, zanim zasnęła.

Ten obraz wisiał w tym samym miejscu, być może od czasu, gdy budynek został po raz pierwszy zamieszkany pod koniec lat 90. XIX wieku. Do wojny zamieszkiwały go rodziny żydowskie, następnie podczas wojny niemiecka rodzina, a po wojnie żydowska rodzina Lilki. W rezultacie więc ten obraz stał się cichym świadkiem tragicznej historii łódzkich Żydów. Martwa natura została usunięta z mieszkania w październiku 1968 r., kiedy rodzina Lilki – wraz z większością polskich Żydów – została wydalona z Polski.

Metafora obrazu martwej natury jest użyta w narracji filmu i opowiada historię mieszkającej w Bostonie Lilki Elbaum, która wraca do Łodzi w poszukiwaniu przedmiotów ze swojej pamięci. W podróży towarzyszy jej nowojorczyk Paul Celler i Izraelka Roni Ben Ari. Wszyscy mają wspólne historie, które wiążą ich z Łodzią, i dążą do odnalezienia śladów rodzinnych wspomnień.

Reżyser Sławomir Grünberg, wybitny twórca filmów dokumentalnych i laureat prestiżowej nagrody Emmy, opowiada historię niegdyś tętniącej życiem społeczności żydowskiej w Łodzi, jej całkowitego zniszczenia podczas Shoah, jej powojennego odrodzenia, wydalenia z Polski w 1968 r. i wreszcie historię obecnej społeczności żydowskiej.
Ten nowatorski esej, wykorzystujący innowacyjny format, łączy unikalne materiały archiwalne, autentyczne rysunki z getta, elementy nowoczesnego języka twórczej animacji i efekty specjalne ze współczesnymi scenami dokumentalnymi.

Czas trwania: 75 minut

WALORY ARTYSTYCZNE I EDUKACYJNE

Film Sławomira Grünberga wykorzystuje animowane rekonstrukcje wspomnień i badań głównych bohaterów filmu. Dopełniają je niezwykle oryginalne re-fotografie autorstwa Stefana Brajtera oraz powojenne dzieła Davida Friedmanna (1893–1980), przedstawiające wstrząsające życie codzienne w getcie łódzkim, Oświęcimiu oraz sceny marszu śmierci. Wśród materiałów archiwalnych znajdują się wyjątkowe sceny z łódzkiego getta, zdjęcia i materiały filmowe z Litzmannstadt, jak Niemcy nazywali Łódź podczas wojny.

Materiały archiwalne pokazują między innymi wjazd wojsk niemieckich w 1939 r. i wojsk radzieckich w 1945 r. oraz archiwalia powojennej Łodzi. Ta multimedialna technika sprawia, że widz otrzymuje wyjątkowy punkt widzenia i możliwość zrozumienia Łodzi, Holokaustu i historii rodzin, które są bohaterami filmu.

Wyjątkowym walorem artystycznym jest również skomponowana przez Wojciecha Lemańskiego muzyka do filmu, nagrana z Orkiestrą Smyczkową PRIMUZ, pod batutą dyrygenta Łukasza Błaszczyka.

EKSPLIKACJA REŻYSERSKA

Dla mnie robienie filmów to nie tylko szukanie odpowiedzi na trudne pytania, ale i próba uchwycenia życia takim, jakie ono jest. To podróż, w jaką zabieram widzów, by odsłonić przed nimi nową, nieznaną rzeczywistość. Kamera jest wymarzonym narzędziem takich odkryć.

Nie traktuję filmu dokumentalnego jako rozrywki. Jeśli film nie przynosi wiedzy o świecie, nie edukuje, nie poszerza horyzontów widza albo też nie sugeruje konieczności zmian porządku świata – nie jest wart wysiłku, jaki wkłada się w jego realizację.

Jestem niezależnym filmowcem mieszkającym i pracującym w Stanach Zjednoczonych od 38 lat. Jestem zaangażowany wyłącznie w formę dokumentu, wyreżyserowałem i wyprodukowałem ponad 45 filmów. Tematy poruszane w moich filmach są często trudne, wrażliwe i niejednoznaczne. Chcę wywoływać emocje i zmuszać ludzi do refleksji. Lubię wyzwania. „Martwa natura” z wieloma warstwami techniki narracyjnej i mnogością środków artystycznego wyrazu stanowiła szczególne wyzwanie. Uważam, że jest to film, prowadzący do dyskusji, która poszerza wiedzę, a może nawet powoduje zmianę myślenia. Żyję i pracuję po to, aby pozostawić po sobie cenny ślad i staram się to osiągnąć poprzez takie filmy, jak „Martwa natura”, który tę misję dopełnia.

Bio reżysera

Photo by Jerzy Maciej Koba, Studio Portretu

Sławomir Grünberg to wielokrotnie nagradzany reżyser, producent i operator filmów dokumentalnych. Jako absolwent wydziału reżyserii łódzkiej szkoły filmowej, wyemigrował do USA w 1981 roku i od tego czasu wyreżyserował i wyprodukował ponad 45 filmów dokumentalnych o tematyce społecznej, ekologicznej i problemach niepełnosprawności. Wielokrotnie nagradzany na międzynarodowych festiwalach, zdobywca prestiżowej nagrody Emmy za film „Modlitwa szkolna” oraz laureat nagrody Fundacji Guggenheim i Soros Justice Media. Sławomir Grünberg wygrał również konkurs im. Jana Karskiego, który nagradza filmy dokumentalne wykazujące się „odwagą moralną”, nagrodę DreamCatcher Award za poświęcenie i zaangażowanie w tworzenie filmów dokumentalnych oraz jest laureatem prestiżowego Złotego Glana. Jego film z 2015 roku „Karski i władcy ludzkości” zdobył wiele prestiżowych międzynarodowych nagród i miał dystrybucję kinową na wielu kontynentach.

W czerwcu 2019 Sławomir Grünberg obronił tytuł doktora nauk sztuki filmowej w łódzkiej szkole filmowej nt. „Animowany dokument, czyli efektywne formy łamania reguł w filmie dokumentalnym”.

Sławomir Grünberg jest też bohaterem dwóch filmów dokumentalnych, zrealizowanych przez TVP: „Opowieści filmowe Sławka Grünberga” w reż. Krzysztofa Tusiewicza oraz „Na początku było Hillside Avenue” w reż. Krzysztofa Piotrowskiego oraz książki biograficznej „Sławomir Grünberg – człowiek z kamerą” autorstwa Barbary Grünberg.

Bio Producenta

Barbara Grünberg, Fundacja LOGTV Films Polska – z wykształcenia polonistka, menedżer kultury i coach biznesu. Pochodzi z Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie pracowała jako nauczyciel i dyrektor Miejskiego Centrum Kultury. Od stycznia 2017 roku mieszka w Nowym Jorku i zajmuje się produkcją filmową, dystrybucją filmów i organizacją pokazów filmowych na całym świecie. Lubi spędzać czas wolny na pisaniu, między innymi jest autorką książki „Sławomir Grünberg – człowiek z kamerą”.

LOGTV FILMS POLSKA

LOGTV Films Polska śmiało można nazwać młodszą polską siostrą amerykańskiej organizacji LOGTV, Ltd., działającej w Stanach od 1999 roku. Zgodnie z celami zawartymi w Statucie – Fundacja LOGTV Films Polska specjalizuje się w produkcji filmowej, dystrybucji filmów dokumentalnych, angażuje się także w międzynarodowe koprodukcje. Zdobywa granty na promocję polskich filmów zagranicą, dotacje z regionalnych funduszy, np. ze Śląskiego Funduszu Filmowego na produkcję filmu dokumentalnego „Ja, Kaya – dziołcha ze Śląska”, którego premiera odbędzie się we wrześniu 2020 r. Aktualnie trwa także produkcja innych dwóch filmów: „A może byśmy tak… wpadli na dzień do Tomaszowa” oraz „Hidden Heritage: A Jewish Awakening in Krakow”.

Istotnym celem Fundacji są również szeroko rozumiane działania w obszarze edukacji filmowej, realizowane poprzez organizację wykładów i warsztatów.

Więcej na stronie: www.logtv.com/polska

LOGTV Ltd

LOGTV, Ltd. została założona w 1999 roku przez uznanego dokumentalistę, Sławomira Grünberga do produkcji i dystrybucji filmów dokumentalnych.

Wyprodukowane przez LOGTV, Ltd. filmy były nie tylko pokazywane i nagradzane na najważniejszych festiwalach filmowych, ale też dystrybuowane w kinach i pokazywane w telewizjach na całym świecie.

Dla LOGTV, Ltd. bardzo ważna jest działalność edukacyjna – swoje filmy pokazuje nie tylko w telewizjach, ale również w instytucjach edukacyjnych. LOGTV, Ltd. uczestniczy i współorganizuje seminaria i wykłady dotyczące tematyki realizowanych przez siebie filmów.

Lista nagród za filmy zrealizowane przez Sławomira Grünberga i wyprodukowane przez LOGTV Ltd. jest bardzo długa, a to jedynie przykłady: nagroda Emmy, Grand Prix „Zahav (Gold) Award”, CINE Golden Eagle Award, Gold Award: WorldFest, Houston, Lavr Award – the Russian “Oscar”; Grand Prix, the International Historical Film Festival, Warsaw, Poland, Nomination for The Eagles Awards – the Polish “Oscar”, Best Polish documentary at „Jewish Motives” at International Film Festival, Warsaw, Poland; Grand Prix: I Belgrade International Film Festival, Grand Prix: V European Film Festival, Koszalin, An Expression Award: Brazil’s Disability International Film Festival, The Audience Award: Best Documentary, Washington Jewish Film Festival, Special Prize: „Crossroads of Europe” Film Festival, Lublin, Best Documentary on Disability: International Film Festival, Calgary, Kanada, Best Documentary in Environment: San Francisco Film Festival, Best Documentary: Vermont International Film Festival, Best of the Festival: Hope and Dreams Film Festival Grand Prix: International Environmental Film Festival, Prague, Czech Republic Coup de Coeur, International Environmental Film Festival, Grenoble. Listę nagród zamykają dwie nominacje do Oscara oraz pięć nominacji do nagrody Emmy za filmy, przy których Sławomir Grünberg był autorem zdjęć.

Filmy dokumentalne wyprodukowane przez LOGTV, Ltd. miały pokazy w najważniejszych salach kinowych, takich jak: Lincoln Center’s Walter Reade Theater, The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Museo Memoria y Tolerancia w Mexico City, Johannesburg and Cape Town Holocaust Centers czy w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, a także na festiwalach w USA, Izraelu, Iranie, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Urugwaju, Korei, Australii, Kanadzie, Argentynie, Rosji, Polsce i wielu innych. Niektóre z nich zostały umieszczone w stałych kolekcjach wielu stowarzyszeń filmowych, festiwali i bibliotek, jak np. U.S. Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie, D.C. Museum of Jewish Heritage w Nowym Jorku czy Yad Vashem w Jerozolimie.

KONTAKT: grunbergfilms@gmail.com, basiagrunberg@gmail.com

EC1 Łódź — Miasto Kultury

 „EC1 Łódź — Miasto Kultury” jest przestrzenią otwartą na rozmaite działania kulturalne i naukowe. Jest domem Centrum Nauki i Techniki EC1, Narodowego Centrum Kultury Filmowej, Łódź Film Commission oraz Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej (w budowie). Kompleks EC1 mieści się na terenie i w zrewitalizowanych budynkach pierwszej łódzkiej komercyjnej elektrowni, która powstała w 1907 r. i działała do 2000 r.

Od 2015 r. EC1 Łódź jest operatorem, działającego na zasadzie koprodukcji, Łódzkiego Funduszu Filmowego – najstarszego regionalnego funduszu filmowego w Polsce, funkcjonującego pierwotnie w strukturach Urzędu Miasta Łodzi. Od momentu jego powstania w 2007 roku dofinansowanie w jego ramach uzyskało 90 produkcji. Do koprodukowanych przez EC1 Łódź w ramach Funduszu filmów należą: trzykrotnie nominowana do Oscara „Zimna wojna” w reżyserii Pawła Pawlikowskiego, ostatni film Andrzeja Wajdy „Powidoki” czy film dokumentalny Roberty Grossman, pt. „Kto napisze naszą historię?”

Za obsługę Łódzkiego Funduszu Filmowego odpowiada wydział Łódź Film Commission, który zapewnia również kompleksową pomoc producentom filmów fabularnych, dokumentalnych i animowanych, programów telewizyjnych, spotów reklamowych, wideoklipów i wszelkich innych form produkcji audiowizualnej. Pomoc ta obejmuje usługi od wyszukania lokacji, poprzez uzyskanie pozwoleń i wydzielenie przestrzeni miejskiej dla potrzeb ekip filmowych, po wsparcie w kontaktach ze służbami miejskimi i lokalnymi mediami.

Reżyseria/Zdjęcia/Koprodukcja:
Slawomir Grünberg

Scenariusz:
Lilka Elbaum, Slawomir Grünberg

Reżyseria animacji:
Marcin Podolec, Yellow Tapir Films

Montaż:
Cezary Kowalczuk

Muzyka:
Wojciech Lemański

Re-fotografie:
Stefan Brajter

Producent:
Barbara Grünberg, Fundacja LOGTV Films Polska, w koprodukcji z EC 1 Łódź – Miasto Kultury w Łodzi, LOGTV, Ltd. oraz National Center for Jewish Film

Dystrybutor:
LOGTV, LTD

W kolejności alfabetycznej:
Roni Ben Ari
Elżbieta & Bogusław Biskupscy
Ryszard Bonisławski
Stefan Brajter
Paul Celler
Felicja Chorążkiewicz
Lilka Elbaum
Krystyna Górecka
Lilianna & Jankiel Mitelman
Patrycja Ulańska
Jan Zieliński
Joanna Zielińska-Ulevič
Lilka Ulevič
Teresa Zielińska

Lilka Elbaum

Zdj. Jerzy Maciej Koba, Studio Portretu

Urodzona w Łodzi Lilka (Rozenbaum) Elbaum, po ukończeniu żydowskiej szkoły im. Pereca i pierwszego roku studiów na Uniwersytecie Łódzkim, w 1968 roku, wraz z tysiącami polskich Żydów została zmuszona do opuszczenia Polski i osiedliła się w Kanadzie. Obecnie mieszka w Stanach Zjednoczonych. Córka ocalonych z Zagłady, Marii Koper i Benjamina Rozenbauma, od wielu lat zajmuje się badaniami nad historią Zagłady polskich Żydów. Blisko związana z Polską poprzez długoletnią pracę zawodową i sentyment to miasta i kraju, gdzie kiedyś mieszkała.

Paul Celler

Zdj. Henryk Lewkowicz

Choć obecnie mieszka na Manhattanie, Paul Celler dorastał w New Jersey, gdzie mieszkał i pracował przez większość swojego życia. Jako syn dwojga rodziców ocalałych z Holokaustu – Davida Cellera i Rosy Posalskiej – Paul znajduje sens i wartości w życzliwości, w swojej relacji z rodziną i społecznością, studiowaniu historii i duchowej praktyce. Przywiązuje dużą wagę do tikkun olam, żydowskiej koncepcji sprawiedliwości społecznej w celu udoskonalenia świata. Jego pasją jest muzyka, która daje mu ogromne zadowolenie, a także czas spędzony z żoną, trojgiem dzieci, i trojgiem wnucząt.

Film „Martwa natura” dedykowany jest: Pamięci Rosy i Davida Celler, którym cudem udało się przeżyć Holokaust, oraz sześciu milionów mężczyzn, kobiet i dzieci, którym się to nie udało…

Roni Ben Ari

Zdj. Jerzy Maciej Koba, Studio Portretu

Roni Ben Ari, światowej sławy fotograficzka i artystka multimedialna urodziła się w Izraelu, gdzie mieszka. Jej wystawa Loom|Father|Requiem była pokazywana w Muzeum Włókiennictwa w Łodzi i w Muzeum Eretz Israel w Tel Avivie. Jej dziadek, Moshe Halpern, produkował tkaniny żakardowe w przedwojennej Łodzi, a jej ojciec, Abraham Halpern, kontynuował tę tradycję rodzinną w Izraelu. Roni, poprzez swoją twórczość, przywołuje wspomnienia zawarte w „kodzie genetycznym” warsztatów włókienniczych.

plakat

Zdjęcia

Wspieraj niezależne filmy. Zrob donację tutaj.