Press Reviews & Press Kit
“… a moving look at a Polish resistance fighter”
The Los Angeles Times
http://www.latimes.com/entertainment/movies/la-et-mn-karski-lords-humanity-review-20151113-story.html
“…fascinating…”
The New York Times
http://go.toutapp.com/fdc6869fe1a7be7c23
“… appropriate for museums and classrooms. ..”
The Hollywood Reporter
http://m.hollywoodreporter.com/entry/view/id/1035933
“… a number of striking animated sequences…”
The Village Voice
http://www.villagevoice.com/film/meet-the-pole-who-tried-to-warn-the-world-about-the-holocaust-in-karski-and-the-lords-of-humanity-7949105
“Ten Scenes from the Adventures of a Holocaust Hero”
Paste Magazine
http://www.pastemagazine.com/articles/2015/11/ten-scenes-from-the-adventures-of-a-holocaust-hero.html
“Karski and Grunberg both proved there are many ways to fight against injustices.”
SSN Insider
“A REAL Super Hero”
The Jewish Journal
http://www.jewishjournal.com/thewideangle/item/a_real_super_hero
Honoring the Catholic spy who warned about the Shoah.
Haaretz
By Marisa Fox-Bevilacqua
“I hope at least one young person sees this film and says: I’d like to be someone like him and go out into the world and try to make a difference,” says Grünberg. “That would be the ultimate honor.”
A powerful new documentary focuses on Polish resistance fighter Jan Karski, an overlooked wartime hero who endeavored to save the Jews.
The film “Karski and the Lords of Humanity” was screened for the first time outside Poland this week at Jerusalem’s Menachem Begin Heritage Center on June 14, 2015 in the presence of the Foreign Minister of the Republic of Poland, Grzegorz Schetyna and the President of the World Jewish Congress, Ambassador Ronald S. Lauder.
The Times of Israel by Renee Ghert-Zand
Decades after Karski rang alarm, unheeded Shoah warnings brought to life. ‘If you find yourself in a circumstance, whatever it is, and you can do something to make a difference, let Karski’s story be one of those that inspires you to try’ Sir Martin Gilbert, Winston Chrchill’s official bioographer.
World Jewish Congress, June 15, 2015
The film’s director, Sławomir Grünberg, noted: “Karski’s dream was to become a diplomat. That dream was dashed by the war. Today, however, through this film, his message of compassion in diplomacy is being spread and his dream has, in effect, come true.”
http://t.co/aF8zj0PoEF
Ynetnews Jewish World, June 17, 2015
WJC President Ronald Lauder says during event, ‘Karski is my hero because he spoke up when most people remained silent. We Jews know what happens when the world is silent.’
www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4669462,00.html
“Deeply moving film“; “Grunberg created a modern and attractive documentary“; “I am shaken and deeply moved by this film.”
“Grünberg creates a sensitive portrait of Karski. He sees him as a great hero, but also as a tragic figure destroyed by the war. Jan Karski, as seen through the prism of Grünberg’s eyes, was not just a brave agent and a clever spy (as the details of his mission show), but also a “moral aristocrat,” whose life was scarred by the Holocaust.” Bartosz Staszczyszyn, Culture.pl, May 2015
“Your film hits right between the eyes, also because of the perfect technique”, Pawel Smolenski, Gazeta Wyborcza, April 2015
“Jan Karski: A Bond who Cries. An excellent new film … tragic hero in the splendid documentary film by Slawomir Grunberg: “Karski & The Lords of the Humanity” Tadeusz Sobolewski, Gazeta Wyborcza, April, 2015
“The documentary by Grünberg takes Karski’s wartime service in a different direction than Lanzmann achieved. This is due in part to Grünberg’s full focus on Karski, in part because the message his film imparts is distinct from that of Shoah. The two directors, each from European Jewish backgrounds (Grünberg is a graduate of the Łódź Film School, left Poland in 1981), are concerned with issues rooted in the Holocaust as we attempt to view it today. Grünberg’s perspective is in a sense the reverse of Lanzmann’s – as a Polish Jew, he knows realities and issues of Jewish life in Poland before, during and after the Second World War.” Alan Lockwood, Polishhistory.pl, April 2015
Reviews in English
http://thenews.pl/1/11/Artykul/227874,Biopic-on-Poland’s-most-celebrated-emissary-premieres-in-US http://culture.pl/en/work/karski-and-the-lords-of-humanity-slawomir-grunberg
http://cineuropa.org/nw.aspx?t=newsdetail&l=en&did=290370
http://culture.pl/en/article/grunberg-i-want-karskis-story-to-reach-everyone
http://polska.pl/en/culture-and-art/visual-arts/man-who-wanted-stop-holocaust/
Review in German
http://www.polennieuws.nl/2015/04/documentaire-over-woii-koerier-karski-uitgegeven/
Review in Spanish
http://www.cineuropa.mobi/newsdetail.aspx?lang=es&documentID=290370
Reviews in Polish
http://wyborcza.pl/1,75475,17721860,Jan_Karski__Bond__ktory_placze__Nowy__swietny_film.html“>
https://www.tygodnikpowszechny.pl/misja-karskiego-trwa-27696
http://culture.pl/pl/dzielo/karski-i-wladcy-ludzkosci
http://www.thenews.pl/1/11/Artykul/204701,Documentary-on-WWII-courier-Karski-released
http://kino.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=2187&Itemid=1
http://wiadomosci.wp.pl/martykul.html?kat=1342&wid=17479866
http://m.onet.pl/wiadomosci/kraj,1mpfe0
http://dziennikzwiazkowy.com/polska-2/schetyna-jan-karski-byl-swiadkiem-prawdy-o-holokauscie/
http://film.wp.pl/kat,1,martykul.html?id=150369
http://www.sfp.org.pl/wydarzenia,5,20964,0,1,wideo-Karski-i-wladcy-ludzkosci.html
http://m.wp.tv/i,karski-i-wladcy-ludzkosci-2015,mid,1670193,klip.html?
http://www.polin.pl/pl/wydarzenie/karski-i-wladcy-ludzkosci
http://wnas.pl/artykuly/7500-karski-i-wladcy-ludzkosci-juz-niebawem-w-kinach-jest-juz-plakat
http://fdb.pl/wiadomosci/21288-karski-i-wladcy-ludzkosci-w-zwiastunie
http://wp.tv/i,karski-i-wladcy-ludzkosci-2015,mid,1670193,klip.html?ticaid=5149e8
http://film.onet.pl/wiadomosci/karski-i-wladcy-ludzkosci-oficjalny-plakat/gs498r
http://m.interia.pl/film/news,2113867
http://film.wp.pl/kat,1,martykul.html?id=149836
http://m.onet.pl/rozrywka/film/wiadomosci,j75yeq
http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=1237373
http://www.ceo.org.pl/pl/mamyprawo/news/przedpremierowy-pokaz-filmu-o-janie-karskim
http://www.filmweb.pl/film/Karski+i+w%C5%82adcy+ludzko%C5%9Bci-2015-737894
http://kino.dlastudenta.pl/film/Karski_i_Wladcy_Ludzkosci,18576.html
http://news.o.pl/2015/03/30/karski-i-wladcy-ludzkosci-slawomir-grunberg-kino-swiat/
http://film.wp.pl/kat,7,martykul.html?id=34782
October 27, 2014
Q&A with the Director of Karski & The Lords of Humanity Blog from Battery Place (Museum of Jewish Heritage) by Betsy
http://mjhstaff.blogspot.com/2014/10/q-with-director-of-karski-lords-of.html
On Wednesday, November 19 at 7 p.m., the Museum will welcome director Slawomir Grünberg for a screening and discussion of his new film, Karski & the Lords of Humanity. The film tells the story of Jan Karski, the Polish resistance fighter who risked his life to reveal the horrors of the Warsaw Ghetto. This innovative documentary in English and Polish sheds light on Karski’s daring exploits and important legacy 100 years after his birth.
We’re grateful that Mr. Grünberg took the time to answer some of our questions about the film’s subject and his unique way of portraying Karksi’s life using animation.
MJH: Why you were drawn to Karski’s story
Slawomir Grünberg: Jan Karski is an example of a modern day hero. I wanted to present an earnest portrait of a man who juggled between life and death while fulfilling a desperate mission to stop the annihilation of European Jews. As a member of the Polish underground during World War II, Karski took a huge risk by infiltrating the Warsaw Ghetto and a Nazi transit camp. There he witnessed the horrors of the Holocaust in order to carry a first-hand report to the Western Allies and the world’s leaders. When I first heard the story, I was very inspired that this extraordinary individual was only 25 years old at the time of his mission.”
MJH: What you hope audiences will walk away thinking or feeling about his life and legacy?
SG: We hope our audience will be diverse, not only in terms of age, but also in terms of religion, ethnicity, and cultural background. We would like the viewers to learn about Karski’s World War II mission, and also come away with an appreciation of Karski’s contribution to the humanities. We are especially interested in engaging university and high-school students. We are reaching out to them via Facebook, Twitter, and You Tube. Having presented excerpts from the work-in-progress, we are receiving very positive responses to the use of animation in the project, especially from educators who continue to approach us expressing their desire to use the completed film in their work.
MJH: We’d love to hear a little about why you chose to partially animate the film.
SG: My inspiration to use animation in my project was the Israeli film “Waltz with Bashir,” which I found extremely moving. A similar innovative fusion of technologies was employed by our team to create a unique film reality, and to bring Karski’s compelling story to life.
The film employs animation intertwined with documentary scenes and archival footage, including authentic voice-over by Jan Karski himself. Thanks to the animation techniques, we are able to recreate the events, which took place during Karski’s World War II mission including his treacherous visit to the Warsaw Ghetto, where he witnessed the indignities and traumas to which Jews were being subjected in Nazi-occupied Poland only months preceding the Final Solution.
COMMENTS:
I’ve seen this film and it’s a compelling portrait of the first man to let the Western allies (including FDR) know what the Nazis were doing to the Jews in Poland, and yet, no one took him seriously. What’s best about this film are the interviews taken of Karski and shocking footage of the Warsaw Ghetto that I’ve never seen. R.S. NY
wonderful project!!! must be seen by all ….. P.B. LA
Congratulations!!! We were all very impressed by the film … A result of your long work and proverbial blood, sweat and tears. Indeed the animation worked very well, the historical footage was rare and unique, the quotes from famous people kept to the limit and informative/educational value was very significant. This shall become a “definitive” Karski movie which people will reach for as a major source of information about the man and his deeds.
Bravo! A.R. NY
“I am a survivor from the Warsaw ghetto and I want to congratulate you for this wonderful film. It is the best film I have ever seen about this subject and it moved me very much” I. K. Johannesburg, S.A.
Chcialam Wam podziekowac za ciezka prace, wytrwalosc, i talent, a w ich efekcie wspanialy film. Moglo wyjsc tak albo inaczej. Wyszlo – moim skromnym zdaniem – absolutnie fantastycznie. Niesamowite jest to, ze film tak wciaga, i choc teoretycznie mowi cos o tym, co dzialo sie dookola Karskiego, tych 70 minut calkowicie pochlania charyzma i niezwyklosc samego Karskiego i jego swiadectwo, dane tu raz jeszcze, z niezwykla moca. Tak jakbyscie to Wy prowadzili te rozmowy z nim, jakby Was zniewolil swoja osoba… Bo kiedy sie ten film oglada, to staje sie jasne, ze to co zrobil bylo niezwykle, i ze tego dlaczego to zrobil, nie da sie do konca wytlumaczyc. W przedziwny sposob sam fakt, ze juz w Polsce byl w swoim glebokim poruszeniu i moralnej niezgodzie samotny jakos wyjasnia fakt, ze inni “nie mogli” mu uwierzyc. Choc bynajmniej ich nie usprawiedliwia. Mowi to cos przerazajacego o nas jako zbiorowosci.Bardzo wazne, ze zawarliscie te uwage o ocenzurowaniu pierwszego raportu. To nie byl znany fakt, wiedzialam o tym tylko od Jana Grossa. Stworzyliscie bardzo mocny, bardzo prowokujacy obraz. Klarowny, spojny, oszczedny. Trzymam kciuki za najblizsze lata jego istnienia; Oskar czy nie Oksar, jest rzeczywiscie spora szansa, ze objedziecie z Janem Karskim swiat. Oby. Tym filmem zadziwiajaco przedluzacie sens jego powolania. M.F. NY
Press Kit
LOGTV LTD & Apple Film Production
present
Karski & The Lords of Humanity
a film by
Slawomir Grünberg
Running time: 72 min.
Production: USA/Poland 2015
Contacts:
LOGTV LTD
1155 Warburton Ave, Suite 11P
Yonkers, NY 10701
Phone: 1 917 864 0715
STARRING
(in order of appearance)
Jan Karski
Laurence Weinbaum, World Jewish Congress, former student of Jan Karski
Rabi Harold White, Georgetown University
Thomas Wood – co-author of “Karski – How One Man Tried to Stop the Holocaust”
Wladysław Zaroffe
Wladysław Bartoszewski, former Foreign Minister of the Polish Republic,
Martin Gilbert, official biographer of Winston Churchill,
Efraim Zuroff, the Simon Wiesenthal Centre,
Zbigniew Brzezinski, former National Security Advisor to the President of the United States,
Meir Rosenne, former Ambassador of Israel to the United States
Kenneth Adelman, diplomat, former student of Jan Karski,
Joshua Muravchik, Foreign Policy Institute, Washington, former student of Jan Karski
THE FILMMAKERS:
Directed by
Slawomir Grünberg
Written by
Katka Reszke, Slawomir Grünberg, E. Thomas Wood
Sound Design by
Tomasz Dukszta C.A.S.
Editing by
Matylda Kawka, Katka Reszke
Cinematography by
Slawomir Grünberg
Animation Directed by
Tomasz Niedzwiedz
Produced by
Slawomir Grünberg, Dariusz Jabłonski, Violetta Kaminska, Izabela Wojcik
Production
LOGTV LTD & Apple Film Production
Co-production
National Audiovisual Institute, Polish Television S.A., National Centre for Culture, TvIndie Film supported by the Present and Past Foundation, the Russian-Polish Centre for Dialogue and Understanding Foundation
Official film website: www.jankarski.com
Facebook Page: https://www.facebook.com/KarskiandTheLordsOfHumanity/
IMDB.com: http://m.imdb.com/title/tt5138280/
Twitter: https://twitter.com/KarskiMovie
Watch the Trailer: https://youtu.be/3QnoOJkFXyU
Official Poster: https://logtv.com/films/jankarski/wp-content/uploads/2015/10/IMG_8422.jpg
Publicity Photos: https://logtv.com/films/jankarski/?page_id=176
PRESS REVIEWS
“… a moving look at a Polish resistance fighter”
The Los Angeles Times
“…fascinating…”
The New York Times
http://go.toutapp.com/fdc6869fe1a7be7c23
“… appropriate for museums and classrooms. ..”
The Hollywood Reporter
http://m.hollywoodreporter.com/entry/view/id/1035933
“… a number of striking animated sequences…”
The Village Voice
“Karski and Grunberg both proved there are many ways to fight against injustices.”
SSN Insider
“A REAL Super Hero”
The Jewish Journal
http://www.jewishjournal.com/thewideangle/item/a_real_super_hero
“Ten Scenes from the Adventures of a Holocaust Hero”
Paste Magazine
More Press Reviews at: https://logtv.com/films/jankarski/?page_id=42
Below are some of the comments I have received after the NYC premiere showing of “Karski & The Lords of Humanity”.
“I was fortunate enough to speak with the filmmaker for a few minutes prior to the last screening Saturday night. This documentary is a must see film for all students and teachers of the Holocaust. I hope this film is screened at YIVO, the Museum of Jewish Heritage and Yad VaShem. The world must never forget the evil crimes of the Holocaust and must remember the courage and heroism of Jan Karski.”
“I watched it last night and I was absolutely riveted. It’s such an amazing story about an incredible man. I loved the use of animation to tell the story; it really was a very unique and tied the whole film together. You should be very proud of this work.”
“Thank you. I saw it yesterday… the picture has multiple layers, several lessons, and a very important message. Good luck with the presentation around the world!”
ABOUT THE FILM
“Karski & The Lords of Humanity” is a partially animated documentary film about Jan Karski, who risked his life to try to prevent the Holocaust. Using a groundbreaking technique that combines unique archival footage with animated sequences, Emmy-winning filmmaker Slawomir Grünberg, re-creates and dramatizes the death-defying mission of Jan Karski, the Polish underground courier who travelled across occupied Europe, infiltrating the Warsaw Ghetto and a Nazi transit camp to deliver eyewitness accounts of the unfolding Holocaust to the Allied powers. Karski carried his reports to Britain and the United States, hoping that it would shake and awaken the conscience of the world leaders or – as he would call them – the Lords of Humanity.
Jan Karski, alias “Witold” was an eyewitness to the atrocities and mass murders committed by the Nazis in occupied Poland. He was one of the first persons to reveal this information directly to the Western allied governments. He was an emissary of the Polish Underground State, sent to the Warsaw ghetto under cover on a mission to investigate the situation of Jews on the eve of the “final solution”. He aimed to reveal the shocking news about the tragedy of the Jewish people to the world. “Without the intervention of the Allies, the Jewish community will cease to exist in eighteen months’ time”, he reported in the so-called Karski Report, which was mostly based on the intel acquired firsthand, as an eyewitness. Regrettably, the information on the Holocaust, smuggled by Karski to the West, only made way to the 16th page of the New York Times. Newsweek Magazine named Jan Karski one of the most outstanding personalities of 20th century, calling his wartime mission one of the moral milestones of 20th century civilization. In London The Times remarked: “Many would rank him alongside the better-known Oskar Schindler as one of the most courageous heroes of those dark years.”
One of the unquestionable qualities of Slawomir Grünberg’s film are the animated reconstructions of several scenes, such as Karski’s arrest by the Gestapo, his entry into the Warsaw ghetto (twice!) and transitional camp in Izbica, or his numerous conversations with – as Karski himself called them – “the lords of humanity”, including Great Britain’s Foreign Minister Anthony Eden or the President of the United States, Franklin D. Roosevelt. Among the archival materials there are never-seen before interviews conducted by E. Thomas Wood, co-author of Karski – How One Man Tried to Stop the Holocaust, as well as little-known film footage and photographs. Besides the voice recordings of Karski himself, the audience will also be able to hear the comments of the people who knew him well, including the famous political scientist, the former U.S. National Security Advisor, prof. Zbigniew Brzezinski, the official biographer of Sir Winston Churchill, Sir Martin Gilbert (A turning point… From that moment, it was clear: This was a deliberate attempt to exterminate a whole people.) or the former Minister of Foreign Affairs of the Polish Republic, prof. Wladyslaw Bartoszewski (Bartoszewski, quoting Karski: I wanted to save millions, but I could not save anybody at all.)
“To me, Jan Karski was an incredibly brave young man, dedicated to the struggle for truth, justice and equality. Let’s remember he was barely 25 years old when the war began. He was asked to do something that most people would most likely refuse to do. Jan Karski was a man who was willing to sacrifice his own life in the name of humanity.
Karski is a universal, timeless hero, a role-model for the young generation all over the world. It’s in the young people’s nature to seek the meaning of life and proper moral standards. KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY proves that a seemingly banal question: “can I, as an individual, change the world?” is worth asking.” Slawomir Grünberg, Director.
ARTISTIC, COGNITIVE AND EDUCATIONAL VALUES OF THE FILM
For years, the story of Jan Karski has never been told in detail through film. KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY is a ground-breaking cinematic event also because of the way it was made. The addition of animated sequences illustrating the events never actually caught on camera significantly enhances the film’s appeal. The viewers are able to better digest the content, bearing in mind how challenging and shocking it must be, especially for those who never encountered Karski’s story.
KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY is really a historical essay – it combines elements of a psychological portrait with cognitive and fact-finding cinema. At the same time, the story told in this film is universal, and should reach every viewer regardless of the origins or level of education. The cognitive qualities of the film are immense – and can be viewed through the prism of historical as well as philosophical, psychological and social knowledge. On the one hand, the people interviewed by the author are commenting on the story of the main character, on the other, through archival footage of Jan Karski’s interviews and creative animated sequences, the viewer gets to learn historical facts forming the backdrop of the story. KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY is also a story about incredibly dramatic choices he had to make, giving an opportunity to present deep psychological and moral portrayal of a person facing extreme situations and decisions.
The educational aspect of the film was of great importance to the filmmaker – hence the greatest attention to historical detail. Its accuracy was supervised, among others, by E. Thomas Wood, a historian and co-author of “Karski: How One Man Tried to Stop the Holocaust”.
DIRECTOR’s EXPLANATION
I am an independent filmmaker, living and working in the United States for the past 30 years, solely devoted to documentaries. The incredible story of Jan Karski, a historical figure, an eyewitness of the 20th century, with his biography reminiscent of a movie script, waited a long time to be told. Karski acted as a liaison between two continents on the matter of Jewish people. The subjects of the films I make are often difficult, sensitive and ambiguous. But if the films I make about the Jewish people lead to discussion, whereby the viewer learns something new and can perhaps even change, then that’s great. It’s good that they’re troubling, I believe in trouble that builds something and prevents conflict. In the end, we do live so that we can leave a valuable trace, and I try to achieve that through my films. Jan Karski is a universal hero, a timeless figure, a role model for the young generation – in the US, in Poland, throughout the world.
It’s in the young people’s nature to seek the meaning of life and proper moral standards. KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY proves that a seemingly banal question: “can I, as an individual, change the world?” is worth asking.” For me, the knowledge that the cinema is so tremendously powerful and able to really “change the world” is one of the key reasons why working on documentaries is exciting and worthy of utter dedication.
Slawomir Grünberg
JAN KARSKI – A BIOGRAPHY
Jan Karski
Born Jan Kozielewski on 24 June 1914 in Lodz, died 13 July 2000 in Washington.
In the interwar Poland, Jan Karski gained a law degree, also graduating from a diplomatic college and cadet school. Following the outbreak of WW2, he was imprisoned as a POW, managing to escape and becoming involved in the underground. Thanks to his extraordinary memory and knowledge of foreign languages, he was appointed emissary of the Polish Underground State. During one of his missions to France, Karski was arrested by the Gestapo. Following a brutal interrogation, he tried to commit suicide fearing he might reveal crucial information about Polish underground to the Germans. Resuscitated, he was placed in the prison hospital, from where he was liberated with the help from Polish Union of Armed Struggle.
In the autumn of 1942, under the ongoing alias of Jan Karski, he traveled to the UK, from where he was sent to the United States in the summer of 1943. He was to present to the Allies his report on the situation of the Polish Underground State. One of his tasks was also to inform the international community of the tragic situation of the Jewish community under the German occupation – to collect information on this, Karski twice got through to the Warsaw ghetto, as well as the transitional camp in Izbica Lubelska. His shocking eyewitness accounts were handed over to the American and British politicians, journalists and artists. He met with, among others, the British Foreign Minister, Anthony Eden and the President of the United States – Franklin D. Roosevelt. However, his dramatic appeals for help for the Jewish people yielded no result – majority of the people he spoke to didn’t believe him or ignored him.
After the war, Jan Karski decided to remain in exile in the United States. He took a degree in political science and a doctorate at the Georgetown University in Washington, where he was a lecturer of international relations and theory of communism for the next 40 years. Jan Karski was also the author of several books. His book on the activities of the Polish Underground State (Story of a Secret State), first published in the United States in 1944, soon became a bestseller, translated into many languages.
During the last 20 years of his life, at various meetings in the United States, Poland and Israel, Jan Karski repeatedly retold his account of the mass extermination of Jewish people during WW2, and his attempts to make the world aware of this tragedy. Karski received many prestigious awards – among others, Yad Vashem recognized Karski as a Righteous Among the Nations, he received honorary doctorates from eight Polish and foreign universities and the Order of the White Eagle – Poland’s highest decoration. In 1994, he received honorary citizenship of the State of Israel. Here’s what he said on that occasion: “This is the proudest and the most meaningful day in my life. Through the honorary citizenship of the State of Israel, I have reached the spiritual source of my Christian faith. In a way, I also became a part of the Jewish community… And now I, Jan Karski, by birth Jan Kozielewski – a Pole, an American, a Catholic – have also become an Israeli.”
Jan Karski was the founder of the Jan Karski and Pola Nirenska Award, granted each year by the YIVO in New York and the Jewish Historical Institute in Warsaw for publications depicting the role and contribution of Jews to the Polish culture. In 2000, Jan Karski founded the Jan Karski Eagle Honorary Award, in recognition of forward-thinking Poles and for the contribution to Poland by non-Poles. On May 29 2012, Jan Karski received a postmortem Presidential Medal of Freedom awarded by the President Barack Obama.
JAN KARSKI – A PERFECT ROLE MODEL FOR YOUNG PEOPLE.
An interview with Slawomir Grünberg, director of KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY.
How did you prepare for the film about Karski?
Together with Katka Reszke, who later became the main film’s screenplay writer and film’s co-editor, I spent two weeks at the Hoover Institute in Palo Alto, California. There, we found virtually all the materials related to Jan Karski, actually prepared by the man himself long before his death. This collection was wonderfully catalogued, in huge albums, and we just had to review it carefully. We also found video tapes from Karski’s own collection in the archives. In Nashville, Tennessee, we visited E. Thomas Wood, the co-author of Karski: How One Man Tried to Stop the Holocaust. Tom Wood not only interviewed Karski for his book, but also recorded several hours of interviews on video tapes. In Betsheda, Maryland we visited Kaja Ploss, Karski’s good friend and neighbour. We learned many interesting details related from her about the private life of Jan Karski.
How did the concept of the film come to life, and how did it change?
I struggled with the film’s concept because… how do you tell a story of something that happened 60-70 years beforehand, and whose main character is no longer alive? I fought against the concept of fictionalized documentary. I feel they are rarely successful. Often there’s no money for good actors or production design and the results have a whiff of amateurishness about them. Finally, after seeing the feature-length animated historical film Waltz With Bashir in 2009, I thought this story can be best told through animation. Here, I must acknowledge my great experience and the fantastic work of the Polish animators, led by Tomek Niedzwiedz of Badi Badi. I’m convinced that without his artistic vision our film would not be so visually powerful. It’s the animated sequences which made Jan Karski speak to us in an exceptionally unique and contemporary language of creative animation. Thanks to Tomek and his team, the film is based partially on fictionalized, animated sequences combined with archival footage and interviews. Original, often never seen before interviews with Jan Karski form an essential part of the film. The voice of Jan Karski, preserved on the film and video tape conversations, is the basis of the film’s narration. Besides all that, we applied the “collective narration” convention by using the so-called “offs” from the people we encountered in our voyage through Jan Karski’s life. The sparse commentary by Tom Wood, talking to Karski while writing his book, makes the core of our film and fills in the gaps in the overall narrative. Presenting the final version of the film, I also have to mention the artistic input and participation of Apple Film producers, especially Darek Jablonski (director of the Photographer) in the process of finalizing our project. Darek went far beyond the role of a typical producer responsible for contracts and finances. His creative input went from editing comments and sound design to suggestions regarding the choice of music. It’s very satisfying and fortunate for the director to be able to work with a filmmaker whose artistic ideas are an extension of his own.
From the very beginning I had a vision of a Polish-American co-production, a natural thing for this project with impact on its international distribution. I also have to admit that during my 30 years as a documentary filmmaker with over 45 films made to date, I have never encountered as many problems with a film, as with this project about Jan Karski. Surprisingly, raising funds for this kind of film in today’s times was problematic. I didn’t expect that at all. For example and despite much effort, KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY was completed without any support from the Polish Film Institute. So I therefore appreciate the contribution of all the institutions that finally decided to take part in this project even more – the Polish Television, the National Cultural Centre and the National Audiovisual Institute.
Who was Jan Karski to you? What lessons should a modern viewer learn and understand?
To me, Jan Karski was an incredibly brave young man, dedicated to the struggle for truth, justice and equality. Let’s remember he was barely 25 years old when the war began. Jan Karski was a man who was willing to sacrifice his own life in the name of humanity. It is also important to know that he didn’t have to take such risks – smuggling himself in disguise to the Warsaw ghetto – twice! – and to the transit camp in Izbica Lubelska. He was asked to do something that most people would most likely refuse to do. Jan Karski was an exceptional person, and he makes a perfect role model for today’s young people. A man who would sacrifice his own life for the sake of others.
The way the powers that be reacted to his ardent attempts to convince the “Lords of Humanity”, as Karski called them, that the Holocaust demanded the world’s immediate reaction, is no different to the way the world is today. The Allies then, and the great powers of today, put their national interests before humanitarian values. We look on, as every day ISIS, the Islamist extremists in Syria, Iraq or Sudan (and not that long time ago the conflicted ethnic groups in Rwanda) carry out mass murders and atrocities based on religious or racial prejudices, with the world is just watching on idly, and the response – if any – usually comes too late or is too weak. We don’t see mass demonstrations against the killings, against burning people alive, beheading, stoning, rapes, kidnapping and trade of children and women. If we imagine these groups creating their own death camps, and executions shown live on the Internet daily, I doubt we’d see any reaction from our contemporary “lords of humanity”.
Jan Karski was an eyewitness of the planned and precisely implemented machinery of extermination of Jewish people, and even his accounts were met with disbelief of many. Those he spoke to and those who responded were able to react and influence the decisions of the great powers. Even today, we see how much the world needs people like Jan Karski.
What kind of emotions will the film evoke in the viewer?
First of all I would like to introduce Karski to the viewer who never encountered or never heard of him. I also would like to introduce him to those who heard about him, but still write about him in the context of an “unaccomplished mission”. Through this film, I want them to learn they were wrong. Through the words of historians, I try to prove that the so-called Karski Report and his meetings with the powers of the world brought great effect, perhaps not as great as he wished for, but great enough to influence concrete decisions that saved people’s lives. I’m convinced that KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY will easily find an audience amongst the people of middle-aged and older generations. I also believe that it will reach younger audiences, thanks to the animated sequences. Karski may become a role model. It’s in the young people’s nature to seek the meaning of life and proper moral standards. KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY proves that a seemingly banal question: “can I, as an individual, change the world?” is worth asking.”
As a filmmaker, what do you value most?
Knowing that film as a medium has such a tremendous power and ability to “change the world” is one of the main reasons I work on documentaries. It’s exciting and worth total dedication. The films I make are sometimes difficult, and the subjects – sensitive and ambiguous. It’s good they’re troubling; I believe in trouble that can build something and prevent conflict. I try not to come up with solutions, I leave it to the audience, I want to evoke emotions, make people face the fear of the unknown. The camera is a perfect weapon. It allows us to enter the world in the otherwise unavailable way. I’m especially drawn towards projects telling stories of conflict, moral dilemmas, controversial subjects, and ones bringing on discussions. I like a challenge. Filmmaking is also a great adventure and – what’s most exciting about documentaries – about the unexpected finds. I’m convinced that KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY can become an important film.
You said once, that you’re a “messenger”, a “link” between two continents on the Jewish subject. Is that your mission?
My mission is to try to improve the world through my films. For more than 30 years I’ve lived and worked in the United States. I’m an independent filmmaker working solely on documentaries. Since I immigrated to the US from Poland, a country which is so different, I have a great curiosity towards it – and that gives me a different perspective than the people who were born and raised here. Jan Karski became an American despite his thick accent, of which he never got rid. It’s not a matter of a passport, but rather of thoughts, observations, discoveries and openness towards a human life. It was Karski who was a real link between two continents. I’m nowhere near his greatness. If, through my films on the Jewish subject, I’m able to generate some kind of discussion, make people learn something new, maybe even change – that’s great, I’m really happy about it. In the end, we live to leave a valuable trace – I’m trying to do it through my films.
SŁAWOMIR GRÜNBERG
Director, co-writer, cinematographer
The award-winning director, producer and cinematographer of documentary films. As a Lodz Film School graduate, he migrated to the USA in 1981. Since then he directed and produced over 45 documentaries concerning social, environmental and disability issues. Winner of numerous international awards, including Emmy Award for School Prayer: A Community at War. Winner of Guggenheim Foundation Fellowship and the New York Foundation for the Arts and Soros Justice Media Fellowship.
Slawomir Grünberg also won the Jan Karski competition for documentaries with “moral courage”, as well as DreamCatcher Award for dedication and commitment to documentary filmmaking. He is a winner of Golden Glan and prestigious award of DocBoat Festival 2009 for the internationally acclaimed filmmaker of Polish origins. In 2015, the Jewish Motifs International Film Festival in Warsaw awarded KARSKI & THE LORDS OF HUMANITY with a Special Award for the Best Polish Film. His films include Portraits of Emotion, Santa Rosa, Coming out Polish Style and Burning Man or Trans-Action. Grunberg has directed and produced numerous internationally awarded films, which explore the Holocaust and Polish-Jewish related themes: Shimon’s Returns, Castaways, the Peretzniks, Paint What You Remember, the Legacy of Jedwabne and Saved by Deportation. Slawomir worked as a cinematographer and a second producer on Shtetl by Marian Marzynski and In the Name of Their Mothers: The Story of Irena Sendler by Mary Skinner. He was a cinematographer of two Academy Award-nominated films: Legacy and Sister Rose’s Passion.
THE PRODUCERS:
LOGTV Ltd
LOGTV Ltd was founded in 1999 by the acclaimed documentary filmmaker, Slawomir Grünberg, for the production and distribution of documentary films. The films produced by LOGTV Ltd were not only shown and awarded at festivals, but also distributed in cinemas and shown on TV around the world. Educational activities are of key importance for LOGTV Ltd – the films are screened not only in cinemas and on TV, but also in educational institutions. The company acts as a participant and organizer of seminars and lectures accompanying the screenings of its films. LOGTV Ltd holds a special interest in Jewish themes, with numerous projects focusing on the Holocaust, as well as post-war Jewish life and contemporary Jewish identities.
The short list of awards received by LOGTV Ltd and Slawomir Grünberg includes: EMMY Award, Grand Prix Zahav (Gold) Award, CINE Golden Eagle Award, Gold Award: WorldFest, Houston, Regional EMMY Award, Special Award for the Best Polish Film at the Jewish Motifs International Film Festival, Warsaw, Grand Prix: I Belgrade International Film Festival, Grand Prix: V European Film Festival, Koszalin, An Expression Award: Brazil’s Disability International Film Festival, The Audience Award: Best Documentary, Washington Jewish Film Festival, Special Prize: Crossroads of Europe Film Festival, Lublin, Best Documentary on Disability: International Film Festival, Calgary, Canada, Best Documentary in Environment: San Francisco Film Festival, Best Documentary: Vermont International Film Festival, Best of the Festival: Hope and Dreams Film Festival Grand Prix: International Environmental Film Festival, Prague, Czech Republic Coup de Coeur, International Environmental Film Festival, Grenoble. Add to this two Academy Award nominations and five EMMY Award nominations for Slawomir Grünberg as a cinematographer.
The documentaries produced by LOGTV Ltd were shown, among others, in Lincoln Center’s Walter Reade Theater, The Museum of Modern Art in New York, Museo Memoria y Tolerancia in Mexico City, Johannesburg and Cape Town Holocaust Centers, POLIN Museum of the History of Polish Jews in Warsaw, as well as at many festivals in USA, Canada, Israel, Iran, Basil, Argentina, Mexico, France, UK, Germany, Uruguay, Korea, Australia, Russia, Poland and other countries. Some of them made their way to permanent collections of film societies, festivals or libraries, including the U.S. Holocaust Memorial Museum in Washington, D.C., Museum of Jewish Heritage in New York, Johannesburg Holocaust & Genocide Centre and Yad Vashem in Jerusalem.
APPLE FILM PRODUCTION
One of the leading Polish production companies with 25 years of experience, known for its high quality domestic and international productions. Its latest production, Under the Electric Clouds, was awarded Silver Bear at this year’s Berlinale, a film by Alexei German Jr, one of the most talented Russian directors of the younger generation. It’s a co-production of Metro Films (Russia), Linked Films (Ukraine) and Polish Television, with support from the Film Studio TOR. The films opens in Polish cinemas in June.
Before that, two other Apple Film-produced films open in Poland. In April, Karski & the Lords of Humanity – shot in an innovative way, combining archival footage and animated sequences film by Emmy Award winner Slawomir Grünberg. In May, a Dutch-Polish co-production Nude Area by Urszula Antoniak, regarded as one of the most fascinating personalities of contemporary European cinema. Her first film, Nothing Personal (2009) was awarded at the Locarno festival and received nomination for the European Film Award, followed by Code Blue (2011), shown in Quinsanne des Realisateurs sections at the Cannes film festival.
Among the films produced recently by Apple Film are such titles as Wladyslaw Pasikowski’s Aftermath, a Polish-Dutch-Slovak-Russian co-production, called one of the best foreign films of 2013 by the Los Angeles Times and the New York Times critics, and the Passing Bells, a co-production of Polish Television and BBC, a drama for the centenary of the Great War, written by Tony Jordan (Snatch, Life On Mars). Apple Film Production is led by Dariusz Jablonski, director, producer and screenwriter (of, among others, IDFA-awarded documentary the Photographer, IDFA 2009 opener War Games on colonel Kuklinski, writer and director of Wino Truskawkowe (Strawberry Wine) based on Opowiesci galicyjskie (Galician Stories) by Andrzej Stasiuk). Dariusz Jablonski is also the president of Polish Film Academy, creator of Eagles – Polish Film Awards and vice-president of European Producers Club.
PRESSBOOK “KINO SWIAT” (Polish)
THEATRICAL DISTRIBUTION, POLAND
KARSKI I WŁADCY LUDZKOŚCI (Karski & The Lords of Humanity)
film Sławomira Grünberga
W kinach od 24 kwietnia 2015
Czas trwania: 72 min.
Produkcja: USA/Polska 2015
Dystrybucja w Polsce: Kino Świat Sp. z o.o. ul. Belwederska 20/22, 00-762 Warszawa, tel. (22) 840-68-01 PR: Iza Lasowy-Cibor – iza@kinoswiat.pl; Michał Duma – michal@kinoswiat.pl Oficjalna strona filmu: jankarski.com Materiały prasowe: http://kinoswiat.pl/biuro-prasowe, hasło: kino Materiały edukacyjne: kinoswiatedukacji.pl
WYSTĄPILI: (w kolejności pojawiania się na ekranie)
Jan Karski; Laurence Weinbaum, Instytut Światowego Kongresu Żydów, były uczeń Jana Karskiego; Rabin Harold White, Uniwersytet Georgetown; E. Thomas Wood – współautor książki „Karski – opowieść o emisariuszu”; Władysław Zaroffe; Władysław Bartoszewski, były minister spraw zagranicznych RP; Martin Gilbert, oficjalny biograf Winstona Churchilla; Efraim Zuroff, Centrum Szymona Wiesenthala; Zbigniew Brzeziński, były doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego USA; Meir Rosenne, były ambasador Izraela w USA; Kenneth Adelman, dyplomata, były uczeń Jana Karskiego; Joshua Muravchik, Instytut Polityki Zagranicznej, Waszyngton, USA, były student Jana Karskiego
TWÓRCY FILMU:
Reżyseria/Zdjęcia: Sławomir Grünberg; Scenariusz: Katka Reszke & Sławomir Grünberg, E. Thomas Wood; Dźwięk: Tomasz Dukszta C.A.S.; Montaż: Matylda Kawka, Katka Reszke; Autor sekwencji animowanych: Tomasz Niedźwiedź; Producenci: Sławomir Grünberg, Dariusz Jabłoński, Violetta Kamińska, Izabela Wójcik; Produkcja: LOGTV LTD & Apple Film Production; Koprodukcja: Narodowy Instytut Audiowizualny, Telewizja Polska S.A., Narodowe Centrum Kultury, TvIndie Film, Fundacja Przeszłość i Teraźniejszość
O FILMIE
Zrealizowany w nowatorskiej formule, łączącej unikalne materiały archiwalne i sekwencje animowane, film wybitnego dokumentalisty, laureata prestiżowej nagrody EMMY, Sławomira Grünberga. Historia Jana Karskiego – bohatera Polskiego Państwa Podziemnego, którego amerykański „Newsweek” uznał za jedną z najwybitniejszych postaci XX wieku. Jan Karski, pseudonim „Witold”, jako jeden z pierwszych ujawnił przed państwami zachodniej koalicji okrucieństwa i masowe zbrodnie, jakich hitlerowcy dopuszczali się na terenie Polski. Był emisariuszem Polskiego Państwa Podziemnego, potajemnie wysłanym do warszawskiego getta z misją rozpoznania sytuacji Żydów w przededniu „ostatecznego rozwiązania”. Jego celem było przekazanie światu wstrząsających informacji o tragedii narodu żydowskiego. „Jeżeli nie będzie interwencji aliantów, to w ciągu półtora roku ludność żydowska przestanie istnieć” – donosił w tzw. „Raporcie Karskiego”, który oparty był głównie na wiedzy zdobytej przez Jana Karskiego jako naocznego świadka. Niestety, informacje o Holokauście, przemycone przez Karskiego na Zachód, znalazły się wówczas na 16. stronie „New York Timesa”. Kilka lat temu amerykański „Newsweek” uznał Jana Karskiego za jedną z najwybitniejszych postaci, a jego wojenną misję określił jako jeden z moralnych kamieni milowych cywilizacji dwudziestego stulecia. Niekwestionowanym walorem filmu Sławomira Grünberga są animowane rekonstrukcje wielu scen, takich jak aresztowanie Karskiego przez Gestapo, jego dwukrotne wejście do warszawskiego getta oraz obozu przejściowego w Izbicy oraz liczne rozmowy z – jak ich nazywał sam Karski – „władcami ludzkości”, m.in. ministrem spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Anthonym Edenem czy prezydentem USA Franklinem D. Rooseveltem. Wśród materiałów archiwalnych pokazano nigdy wcześniej nie wykorzystane wywiady przeprowadzone przez E. Thomasa Wooda, współautora książki: „Karski – opowieść o emisariuszu” oraz mało znane archiwalne materiały filmowe i fotograficzne. W filmie, oprócz nagrań samego Jana Karskiego, widzowie będą mieli okazję zapoznać się z wypowiedziami osób, które dobrze go znały, w tym m.in. słynnego amerykańskiego politologa prof. Zbigniewa Brzezińskiego, oficjalnego biografa Winstona Churchilla Sir. Martina Gilberta oraz byłego ministra spraw zagranicznych prof. Władysława Bartoszewskiego. „Dla mnie Jan Karski był niezwykle odważnym i oddanym sprawie walki o równość, prawdę i sprawiedliwość młodym człowiekiem. Trzeba pamiętać, że gdy wybuchła wojna miał zaledwie 25 lat. Dostał propozycję, którą ogromny procent ludzi na jego miejscu by odrzucił. Jan Karski był człowiekiem, który w imię humanizmu skłonny był poświęcić swoje życie. Karski to bohater uniwersalny, ponadczasowy, który powinien stać się wzorem do naśladowania dla młodego pokolenia na całym świecie. Młodzi ludzie z natury rzeczy poszukują sensu życia i właściwych wzorców moralnych, a ‘Karski i władcy ludzkości’, pokazuje, że warto sobie czasem stawiać banalnie może brzmiące pytanie: Czy jako jednostka jestem w stanie zmienić świat?”.
Sławomir Grünberg, reżyser
WARTOŚCI ARTYSTYCZNE, POZNAWCZE I EDUKACYJNE PROJEKTU
Jako temat filmowy życie Jana Karskiego przez lata nie zostało szczegółowo opowiedziane. „Karski i władcy ludzkości” za sprawą sposobu realizacji jest pionierskim wydarzeniem.Dodanie animacji i wykorzystanie jej w celu zobrazowania nigdy nie sfilmowanych wydarzeń z życia Karskiego podnosi atrakcyjność i przyswajalność informacji, które niesie film – niełatwych i dla niektórych z widzów, którzy nie mieli styczności z postacią Karskiego, ani z tym co zrobił, z pewnością wstrząsających. „Karski i władcy ludzkości” zalicza się do kategorii esejów historycznych – łączy w sobie elementy portretu psychologicznego z filmem poznawczym i poszukującym. Jednocześnie historia opowiedziana w filmie jest uniwersalną opowieścią, która powinna dotrzeć do każdego widza, bez względu na kraj pochodzenia i wykształcenie. Walory poznawcze filmu są ogromne – można je oceniać zarówno poprzez pryzmat wiedzy historycznej, jak i filozoficznej, psychologicznej i społecznej. Z jednej strony w wywiadach zaproszeni przez autora rozmówcy komentują historię głównego bohatera, z drugiej poprzez archiwalne rozmowy z Janem Karskim i poprzez kreacyjną animację, widz poznaje fakty historyczne, które stanowią tło historii Karskiego.„Karski i władcy ludzkości” jest również opowieścią o niezwykle dramatycznych decyzjach, które dają możliwość głębokich opisów psychologicznych i obyczajowych osób stających wobec sytuacji i decyzji ekstremalnych. Dla autora filmu ogromne znaczenie miał aspekt edukacyjny filmu i stąd wielka dbałość o szczegóły historyczne. Za ich zgodność odpowiada m.in. E. Thomas Wood, badacz historii i współautor książki „Karski – opowieść o emisariuszu” (Karski: How One Man Tried To Stop The Holocaust).
EKSPLIKACJA REŻYSERSKA
Od ponad trzydziestu lat mieszkam i pracuję w Stanach Zjednoczonych, jestem niezależnym filmowcem realizującym wyłącznie filmy dokumentalne. Jan Karski jako postać historyczna, dokumentalista XX wieku, z biografią przypominającą scenariusz filmu, długo czekał na wielką monografię. To właśnie Karski był łącznikiem dwóch kontynentów w sprawie żydowskiej. Filmy, których realizowania się podejmuję, są niekiedy trudne, a ich tematy drażliwe i niejednoznaczne. Jeżeli poprzez moje filmy o tematyce żydowskiej doprowadzam do dyskusji i powoduję, że ludzie się czegoś dowiadują i może nawet zmieniają się, to wspaniale. Dobrze, jeśli są niepokojące, wierzę w niepokój, który buduje i który zapobiega konfliktom. W końcu żyjemy po to, żeby zostawić po sobie wartościowy ślad, ja staram się robić to poprzez filmy. A Jan Karski to bohater uniwersalny, ponadczasowy, który powinien stać się wzorem do naśladowania dla młodego pokolenia w Stanach, w Polsce, na całym świecie. Młodzi ludzie z natury rzeczy poszukują sensu życia i właściwych wzorców moralnych, a „Karski i władcy ludzkości”, pokazuje, że warto sobie czasem stawiać banalnie może brzmiące pytanie: „Czy jako jednostka jestem w stanie zmienić świat?”. Świadomość, że film posiada tak ogromną siłę i potrafi właśnie „zmienić świat”, jest jednym z najważniejszych powodów, dla których praca nad filmem dokumentalnym jest dla mnie ekscytującym i wartym poświęcenia zajęciem.
Sławomir Grünberg
ŻYCIE JANA KARSKIEGO
Jan Karski (Jan Kozielewski) ur. 24 IV 1914 w Łodzi, zm. 13 VII 2000 w Waszyngtonie W międzywojennej Polsce ukończył wydział prawa i studium dyplomacji oraz szkołę podchorążych. Po wybuchu wojny trafił do niewoli, jednak udało mu się zbiec i podjąć działalność konspiracyjną. Ze względu na doskonałą pamięć i znajomość języków obcych powierzono mu obowiązki politycznego emisariusza władz Polskiego Państwa Podziemnego. W czasie jednej z misji do Francji został aresztowany przez Gestapo. Po brutalnych przesłuchaniach próbował popełnić samobójstwo obawiając się, że podczas kolejnych tortur może zdradzić Niemcom istotne informacje o polskim Podziemiu. Odratowany, trafił do więziennego szpitala, z którego został odbity dzięki pomocy polskiego Związku Walki Zbrojnej. Jesienią 1942 roku pod pseudonimem Jan Karski, którego odtąd będzie stale używał, wyruszył do Wielkiej Brytanii, skąd latem 1943 roku został wysłany do Stanów Zjednoczonych. Miał przedstawić aliantom raport o sytuacji Polskiego Państwa Podziemnego. Jednym z jego głównych zadań było także poinformowanie społeczności międzynarodowej o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką – zbierając informacje na ten temat, Karski przed wyjazdem dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a także do obozu przejściowego w Izbicy Lubelskiej. Wstrząsającą relację naocznego świadka przekazał amerykańskim i brytyjskim politykom, dziennikarzom i artystom. Spotkał się między innymi z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego – Anthonym Edenem oraz z prezydentem USA – Franklinem D. Rooseveltem. Jednak dramatyczne apele emisariusza o ratunek dla narodu żydowskiego nie przyniosły rezultatów – większość rozmówców nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała. Po wojnie Jan Karski zdecydował się pozostać na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Podjął studia z zakresu nauk politycznych i obronił doktorat na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie, gdzie przez dalsze czterdzieści lat wykładał stosunki międzynarodowe i teorię komunizmu. Jan Karski był również autorem kilku książek. Publikacja o działalności polskiego państwa podziemnego („Story of a Secret State”), opublikowana w 1944 roku w USA stała się wkrótce bestsellerem i została przetłumaczona na wiele języków. W ostatnich dwudziestu latach życia Jan Karski wielokrotnie opowiadał na spotkaniach w Ameryce, Izraelu i w Polsce o masowej eksterminacji ludności żydowskiej w czasie wojny i swoich próbach zainteresowania świata tym dramatem. Otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień – uhonorowano go między innymi tytułem „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”, osiem uczelni polskich i zagranicznych przyznało mu doktoraty honoris causa, był kawalerem Orderu Orła Białego (najwyższego polskiego odznaczenia państwowego) i honorowym obywatelem Izraela. Sam natomiast ufundował nagrodę im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej przyznawaną co roku wspólnie przez YIVO w Nowym Jorku i Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie autorom publikacji przedstawiających rolę i wkład Żydów polskich w polską kulturę. W 2000 roku Jan Karski powołał kapitułę i ustanowił Nagrodę Orła Jana Karskiego dla Polaków, którzy godnie nad Polską potrafią się zafrasować i dla tych, którzy nie będąc Polakami, nie pozostają wobec Polski obojętni. Nagroda ma charakter honorowy.
Za Muzeum Historii Polski na podstawie „The Emissary. Story of Jan Karski” Macieja Kozłowskiego
JAN KARSKI – IDEALNY WZÓR DO NAŚLADOWANIA DLA MŁODYCH LUDZI.
ROZMOWA ZE SŁAWOMIREM GRÜNBERGIEM, REŻYSEREM FILMU DOKUMENTALNEGO „JAN KARSKI I WŁADCY LUDZKOŚCI”
Jak przygotowywał się Pan do realizacji filmu o Karskim?
Wspólnie z Katką Reszke, autorką scenariusza, spędziliśmy dwa tygodnie w Hoover Institution w Palo Alto w Kalifornii. Tam znaleźliśmy praktycznie wszystkie materiały dotyczące Jana Karskiego, które zresztą on sam przygotował jeszcze długo przed śmiercią. Zbiory te były świetnie zakatalogowane i ułożone w ogromnych albumach, które należało tylko starannie przeglądać. W tym archiwum znaleźliśmy również taśmy wideo, ze zbiorów samego Karskiego. W Nashville w stanie Tennessee odwiedziliśmy E. Thomasa Wooda, współautora książki „Karski – opowieść o emisariuszu”. Tom Wood nie tylko robił wywiady do książki, ale też nagrał z Karskim kilka godzin na taśmach wideo. A w miejscowości Bethesda w stanie Maryland odwiedziliśmy panią Kaję Ploss, sąsiadkę i przyjaciółkę Karskiego z ostatnich lat jego życia. Od niej dowiedzieliśmy się wiele interesujących szczegółów związanych z późniejszym prywatnym życiem Jana Karskiego.
Jak powstawała i zmieniała się koncepcja filmu?
Zmagałem się z koncepcją filmu, bo… jak opowiedzieć historię, która odbywa się 60-70 lat wcześniej, a główny bohater nie żyje. Broniłem się przed pomysłem dokumentu fabularyzowanego. Tego rodzaju próby bardzo rzadko się udają. Brakuje często funduszy na dobrych aktorów, na scenografię i efekt końcowy często pachnie amatorszczyzną. Wreszcie, po obejrzeniu w 2009 roku pełnometrażowego historycznego animowanego filmu „Walc z Baszirem”, stwierdziłem, że właśnie przez animację jestem w stanie opowiedzieć tę historię najlepiej. I tu chciałbym podkreślić moje świetne doświadczenie i współpracę z polskimi animatorami pod wodzą Tomka Niedźwiedzia z Badi Badi. Jestem przekonany, że bez jego artystycznej wizji nasz film nie miałby takiej siły przekazu wizualnego. To animacja spowodowała, że Jan Karski przemówił do nas wyjątkowo niepowtarzalnym i współczesnym językiem kreatywnej animacji. Dzięki współpracy z Tomkiem i jego ekipą film jest po części oparty na fabularyzowanych scenach zrealizowanych techniką animacji, połączonych z materiałami archiwalnymi oraz wywiadami. Oryginalne, często nigdy wcześniej niepokazywane wywiady z Janem Karskim stanowią istotną część filmu. Głos Jana Karskiego z zachowanych na taśmie filmowej oraz taśmie wideo rozmów i wywiadów stanowi podstawową narrację filmu. Poza tym została zastosowana konwencja „narratora zbiorowego”, a są to tzw. „offy” ludzi, z którymi spotkaliśmy się w naszej podróży po życiu Jana Karskiego. Oszczędny komentarz Toma Wooda, który rozmawia z Karskim przygotowując książkę o jego życiu, jest trzonem filmu i uzupełnia konieczne luki w narracji. Prezentując ostateczną wersję filmu chciałbym wspomnieć o artystycznym wkładzie i udziale producentów z Apple Film, a szczególnie Darka Jabłońskiego (reżysera „Fotoamatora”) w procesie realizacji naszego filmu. Darek wyszedł daleko poza rolę typowego producenta odpowiedzialnego za kontrakty i sprawy finansowe. Jego kreatywny udział w powstawaniu filmu zaczynał się od uwag dotyczących montażu, udźwiękowienia filmu, a kończył na sugestiach dotyczących doboru muzyki. To ogromna satysfakcja i szczęście dla reżysera pracować z twórcą, którego pomysły artystyczne są rozwinięciem jego własnych.
Od początku miałem pomysł na koprodukcję polsko-amerykańską, która była naturalna przy tworzeniu tego projektu i z pewnością będzie miała wpływ na jego dystrybucję w skali międzynarodowej. Muszę przyznać się, że w mojej ponad trzydziestoletniej karierze dokumentalisty i z ponad 45 filmami na koncie, nigdy nie miałem takich problemów z realizacją filmu, jak w przypadku filmu o Janie Karskim. Wydawać by się mogło, że zebranie funduszy na film o takiej tematyce i w tym czasie nie powinno być problemem. Okazało się, że się myliłem. Mimo kilku prób „Karski i władcy ludzkości” powstał m.in. bez wsparcia PISF. Tym bardziej doceniam wkład wszystkich instytucji, które finalnie zdecydowały się wziąć udział w projekcie: Telewizji Polskiej, Narodowego Centrum Kultury i Narodowego Instytutu Audiowizualnego.
Kim dla Pana był Jan Karski? Co współczesny odbiorca powinien zapamiętać i zrozumieć?
Dla mnie Jan Karski był niezwykle odważnym i oddanym sprawie walki o równość, prawdę i sprawiedliwość młodym człowiekiem. Trzeba pamiętać, że gdy wybuchła wojna Karski miał zaledwie 25 lat. Ważne jest również to, że nie musiał podejmować takiego ryzyka i dwukrotnie przedostawać się w przebraniu do warszawskiego getta oraz do obozu przejściowego w Izbicy Lubelskiej. Dostał propozycję, którą, podejrzewam, ogromny procent ludzi na jego miejscu by odrzucił. Jan Karski był wyjątkowym człowiekiem i jest idealnym wzorem do naśladowania dla młodych ludzi. Człowiekiem, który w imię humanizmu skłonny był poświęcić swoje życie. Reakcja wielkich tego świata na żarliwe próby, których podjął się Jan Karski, żeby przekonać „władców ludzkości”, jak się o nich wyrażał, że należy natychmiast zareagować na Holocaust, mają swój odpowiednik we współczesnym świecie. Tak jak wtedy alianci, tak i dziś wielkie mocarstwa przedkładają własne interesy narodowe ponad wartości humanitarne. Obserwujemy, jak każdego dnia ISIS, czyli islamscy ekstremiści w Syrii, Iraku czy w Sudanie, a nie tak dawno temu zwaśnione grupy etniczne w Ruandzie, dokonują masowych i okrutnych mordów na tle religijnym czy rasowym, a świat się temu bezczynnie przygląda i jeżeli reaguje, to niezdecydowanie i za późno. Nie widzimy masowych demonstracji przeciwko tym mordom, paleniu ludzi żywcem, obcinaniu głów, kamieniowaniu, gwałtom czy porwaniom i sprzedawaniu dzieci i kobiet. Nawet jeżeli grupy te stworzyłyby dziś obozy śmierci, a egzekucje setek ludzi dziennie pokazywane byłyby na żywo w internecie, uważam, że współcześni „władcy ludzkości” również by nie zareagowali. Jan Karski był naocznym świadkiem planowanej i precyzyjnie wprowadzanej w życie machiny zagłady narodu żydowskiego i choć spotkał się z niedowierzaniem wielu, wśród jego rozmówców znaleźli się i tacy, którzy zareagowali i wpłynęli na decyzje wielkich mocarstw. Także i dziś widzimy jak bardzo świat potrzebuje ludzi pokroju Jana Karskiego.
Jakie emocje film wzbudzi u widza?
Pragnę przede wszystkim przedstawić Karskiego temu widzowi, który jeszcze go nie zna i o nim nie słyszał. Chcę go również przedstawić tym, którzy o Karskim wiedzieli, ale piszą o nim często w kontekście „misji niespełnionej”. Chcę, żeby poprzez ten film dowiedzieli się, że są w błędzie. Słowami historyków próbuję udowodnić, że tzw. „Raport Karskiego” i jego spotkania z wielkimi tamtego świata przyniosły skutek, może nie tak wielki, jak on sam by sobie tego życzył, tym nie mniej miały one wpływ na konkretne decyzje, które uratowały życia ludzkie. Jestem przekonany, że film „Karski i władcy ludzkości” bez trudu znajdzie widza wśród ludzi średniego i starszego pokolenia. Wierzę też, że dotrze do młodych widzów, a wprowadzona do filmu animacja może w tym zamierzeniu pomoc. Karski może stać się wzorem do naśladowania. Młodzi ludzie z natury rzeczy poszukują sensu życia i właściwych wzorców moralnych, a film, który proponujemy, ma pokazać, że warto sobie stawiać może zbyt banalnie brzmiące pytanie: „Czy jako jednostka jestem w stanie zmienić świat?”.
Co najbardziej ceni Pan w zawodzie filmowca?
Świadomość, że film posiada tak ogromną siłę i potrafi „zmienić świat”, jest jednym z najważniejszych powodów, dla których praca nad dokumentem jest dla mnie podniecającym i wartym poświęcenia zajęciem. Filmy, których realizowania się podejmuję, są niekiedy trudne, a tematy drażliwe i niejednoznaczne. Dobrze, jeśli są niepokojące; wierzę w niepokój, który buduje i który zapobiega konfliktom. Staram się nie narzucać rozwiązań, pozostawiam to widzowi, pragnę poruszyć emocje, przybliżyć coś, czego się boimy, bo jest nieznane. Kamera jest wymarzonym orężem, które umożliwia wejście w świat często dla nas niedostępny w inny sposób. Szczególnie pociągają mnie projekty mówiące o konfliktach, dylematach moralnych, tematy kontrowersyjne, wzbudzające dyskusje. Lubię wyzwania. Filmowanie to też wielka przygoda i to, co jest najbardziej pasjonujące w pracy dokumentalisty – nieoczekiwane znalezisko. Jestem przekonany, że „Karski i władcy ludzkości” może stać się filmem ważnym.
Powiedział Pan kiedyś, że jest Pan „posłannikiem”, „łącznikiem” dwóch kontynentów w sprawie żydowskiej. Czy to Pana misja?
Moja misja to poprawianie świata poprzez filmy, za które się zabieram. Od ponad trzydziestu lat mieszkam i pracuję w Stanach Zjednoczonych. Jestem niezależnym filmowcem realizującym wyłącznie filmy dokumentalne. Poprzez fakt, że wyemigrowałem do Stanów z kraju tak innego, jakim jest Polska, posiadam w sobie ogromną ciekawość tego kraju i różną od urodzonych tutaj Amerykanów, perspektywę na ludzi i ich życie. Jan Karski stał się Amerykaninem, mimo ciężkiego akcentu, którego nigdy się nie pozbył. To nie sprawa paszportu, ale sprawa przemyśleń, obserwacji, odkrycia i otwartości na życie ludzkie. To właśnie Karski był łącznikiem dwóch kontynentów w sprawie żydowskiej. Ja mu do stóp w tej sprawie nie sięgam. Jeżeli poprzez moje filmy o tematyce żydowskiej doprowadzam do dyskusji i powoduję, że ludzie czegoś się dowiadują, może nawet zmieniają się – to wspaniale, cieszę się z tego. W końcu żyjemy po to, żeby zostawić po sobie wartościowy ślad, ja staram się robić to poprzez filmy.
TWÓRCA FILMU
SŁAWOMIR GRÜNBERG reżyser, współscenarzysta, autor zdjęć Wielokrotnie nagradzany reżyser, producent i operator filmów dokumentalnych. Jako absolwent wydziału reżyserii łódzkiej szkoły filmowej wyemigrował do USA w 1981 roku i od tego czasu wyreżyserował i wyprodukował ponad 45 filmów dokumentalnych o tematyce społecznej, ekologicznej i problemach niepełnosprawności. Wielokrotnie nagradzany na międzynarodowych festiwalach, Sławomir Grünberg jest zdobywcą prestiżowej nagrody Emmy za film „School Prayer: A Community at War” oraz laureatem nagrody Fundacji Guggenheim i Soros Justice Media. Sławomir Grünberg wygrał również konkurs im. Jana Karskiego, który nagradza filmy dokumentalne wykazujące się ‘odwagą moralną’ oraz otrzymał nagrodę DreamCatcher Award za poświęcenie i zaangażowanie w tworzenie filmów dokumentalnych. Jest laureatem Złotego Glana oraz prestiżowej nagrody przyznanej przez Festiwal Docboat 2009 dla międzynarodowej sławy dokumentalisty o polskich korzeniach. Wśród jego filmów znajdują się takie tytuły jak: „Portrety emocji”, „Santa Rosa”, „Coming out po polsku”, „Płonący facet” czy „Trans-Akcja”. Wśród filmów wokół tematyki polsko-żydowskiej znajdują się: „Powroty Szymona”, „Wyrzutki”, „Perecowicze”, „Dziedzictwo Jedwabnego” oraz „Uratowani przez deportację”. Dwa filmy, do których był twórcą zdjęć, uzyskały nominację do Oscara: „Legacy” i „Sister Rose’s Passion”.
PRODUCENCI FILMU:
APPLE FILM PRODUCTION
Jedna z wiodących na rynku polskim firm produkcyjnych o 25-letnim doświadczeniu, znana z wysokiej jakości produkcji krajowych i międzynarodowych. Najnowszą produkcją Apple Film jest nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem na tegorocznym Berlinale film fabularny „Pod elektrycznymi chmurami” w reżyserii jednego z najbardziej utalentowanych rosyjskich reżyserów młodego pokolenia, Aleksieja Germana Jr. Film powstał w koprodukcji z Metra Films (Rosja), Linked Films (Ukraina) i Telewizji Polskiej SA przy wsparciu Studia Filmowego TOR. Polska premiera filmu jest przewidywana na maj br. Tuż przed polską premierą są dwa inne filmy wyprodukowane przez Apple Film: w kwietniu do polskich kin wejdzie zrealizowany w nowatorskiej formule, łączącej unikalne materiały archiwalne i sekwencje animowane polsko-amerykański film dokumentalny wybitnego dokumentalisty, laureata Emmy, Sławomira Grünberga „Karski i władcy ludzkości” o Janie Karskim. Drugim filmem, którego premiera jest zaplanowana na maj 2015 roku, jest holendersko-polska koprodukcja „Strefa nagości” Urszuli Antoniak, reżyserki uznawanej za jedną z najciekawszych osobowości współczesnego kina europejskiego, której pierwszy film „Nic osobistego” (2009) zdobył nagrody na festiwalu w Locarno i był nominowany do Europejskiej Nagrody Filmowej, a następny, „Code Blue” (2011) był pokazywany podczas na festiwalu w Cannes w sekcji Quinzaine des Réalisateurs. Wśród wyprodukowanych w ostatnich latach przez Apple Film są takie tytuły jak „Pokłosie” Władysława Pasikowskiego, polsko-holendersko-słowacko-rosyjska koprodukcja, nazwana przez krytyków Los Angeles Times i The New York Times jednym z najlepszych zagranicznych filmów 2013 roku w USA; serial „Dzwony wojny”, zrealizowany z okazji 100-lecia wybuchu I wojny światowej, nadawany równocześnie w BBC1 i TVP1 według scenariusza uznanego brytyjskiego scenarzysty Tony Jordana („Przekręt”, „Życie na Marsie”) . Prezesem Apple Film Production jest Dariusz Jabłoński, producent, reżyser i scenarzysta (m.in. autor nagrodzonego na najważniejszym europejskim festiwalu filmów dokumentalnych IDFA w Amsterdamie dokumentu „Fotoamator” oraz filmu dokumentalnego „Gry wojenne” o pułkowniku Kuklińskim, filmu otwarcia IDFA w 2009 roku, scenarzysta i reżyser „Wina truskawkowego” na podstawie „Opowieści galicyjskich” Andrzeja Stasiuka). Dariusz Jabłoński jest prezydentem Polskiej Akademii Filmowej, twórcą Polskich Nagród Filmowych Orły.
LOGTV Ltd
LOGTV Ltd została założona w 1999 roku przez uznanego dokumentalistę, Sławomira Grünberga do produkcji i dystrybucji filmów dokumentalnych. Wyprodukowane przez LOGTV Ltd filmy były nie tylko pokazywane i nagradzane na najważniejszych festiwalach filmowych, ale też dystrybuowane w kinach i pokazywane w telewizjach na całym świecie. Dla LOGTV Ltd bardzo ważna jest działalność edukacyjna – swoje filmy pokazuje nie tylko w telewizjach, ale również w instytucjach edukacyjnych. LOGTV Ltd uczestniczy i współorganizuje seminaria i wykłady dotyczące tematyki realizowanych przez siebie filmów. Lista nagród za filmy wyprodukowane przez LOGTV Ltd jest bardzo długa. Oto skrócona lista nagród za filmy zrealizowane przez Sławomira Grünberga: nagroda EMMY, Grand Prix „Zahav (Gold) Award”, CINE Golden Eagle Award, Gold Award: WorldFest, Houston, Regionalna nagroda EMMY, Grand Prix: I Belgrade International Film Festival, Grand Prix: V European Film Festival, Koszalin, An Expression Award: Brazil’s Disability International Film Festival, The Audience Award: Best Documentary, Washington Jewish Film Festival, Special Prize: „Crossroads of Europe” Film Festival, Lublin, Best Documentary on Disability: International Film Festival, Calgary, Kanada, Best Documentary in Environment: San Francisco Film Festival, Best Documentary: Vermont International Film Festival, Best of the Festival: Hope and Dreams Film Festival Grand Prix: International Environmental Film Festival, Prague, Czech Republic Coup de Coeur, International Environmental Film Festival, Grenoble. Listę nagród zamykają dwie nominacje do Oscara oraz pięć nominacji do nagrody EMMY za filmy, przy których Sławomir Grünberg był autorem zdjęć. Filmy dokumentalne wyprodukowane przez LOGTV miały pokazy w najważniejszych salach kinowych, takich jak Lincoln Center’s Walter Reade Theater czy The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, a także na festiwalach w USA, Izraelu, Iranie, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Urugwaju, Korei, Australii, Kanadzie, Argentynie, Rosji, Polsce i wielu innych. Niektóre z nich zostały umieszczone w stałych kolekcjach wielu stowarzyszeń filmowych, festiwali i bibliotek, jak np. U.S. Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie, D.C. Museum of Jewish Heritage w Nowym Jorku czy Yad Vashem w Jerozolimie.
http://www.kinoinfo.pl/pressbook/9832_Karski_pressbook.doc
An exhibition of making of “Karski & The Lords of Humanity” including storyboards, early drawings and screenshots accompanies the Special Screening of the selected segments from this movie. Manufaktura, Lodz, Poland, September 19, 2014
“I would like Karski to be known across the globe.” Slawomir Grunberg – Gazeta Wyborcza Daily. September 20, 2014
“Chciałbym, aby ta uniwersalna postać chłopaka, który w wieku 25 lat podjął nieprawdopodobne ryzyko, by wypełnić ważną misję, dotarła do młodych ludzi na całym świecie – podkreślił reżyser Sławomir Grunberg przed projekcją fragmentów swojego filmu “Jan Karski i władcy ludzkości”.”
Renowned American Polish director Slawomir Grunberg is making a film about Jan Karski
An article from Gazeta Polonium, Nov 20, 2012 by Margaret Bonikowska
<span style=”font-size: 14pt;”